Zofia Solarz

Zofia Solarz

Chrzestna, Babula

Imię i nazwisko urodzenia	Zofia Michałowska
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1902 Odessa
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1988 Warszawa
Zawód, zajęcie	nauczycielka, działaczka społeczna
Odznaczenia

Grób Ignacego i Zofii Solarz na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Zofia Solarz, ps. Chrzestna (ur. 26 stycznia^?/8 lutego 1902 w Odessie, zm. 22 stycznia 1988 w Warszawie) – pedagog, instruktor teatralny, organizatorka uniwersytetów ludowych, działaczka harcerstwa i ruchu ludowego.

Życiorys

Urodziła się 8 lutego 1902 w Odessie jako Zofia Michałowska. Mając półtora roku osierociała (została porzucona) i trafiła do majątku Miąse na Mazowszu, do ziemiańskiej rodziny Władysława i Marii Symonowiczów. Kształciła się na prywatnej pensji w Warszawie, w gimnazjum w Zakopanem, ukończyła seminarium nauczycielskie w Lublinie, studiowała na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Od 1918 r. działała w harcerstwie, w 1920 wstąpiła na ochotnika do wojska. Zaangażowana przez Jadwigę Dziubińską do Żeńskiej Szkoły Rolniczej w Gołotczyźnie, pracowała tam w latach 1922–1924 jako nauczycielka. Brała udział w tworzeniu pierwszego w Polsce uniwersytetu ludowego (Wiejski Uniwersytet Ludowy w Szycach, od 1930 Wiejski Uniwersytet Orkanowy), gdzie pracowała jako wykładowca do jego zamknięcia przez władze w 1931 r. W 1925 wyszła za Ignacego Solarza, dyrektora tej placówki. W latach 1931–1939 była wychowawcą i wykładowcą w Wiejskim Uniwersytecie Orkanowym w Gaci. Po aresztowaniu w 1940 męża, poszukiwana przez gestapo, wykładała na tajnych kursach i współpracowała z redakcjami czasopism konspiracyjnych ruchu ludowego. W okresie 1944–1945 organizatorka kursów dla przedszkolanek w Handzlówce, 1945–1948 kierowniczka Uniwersytetu Ludowego w Brusie, 1948–1949 pracowała w Związku Zawodowym Pracowników „Społem” jako instruktor artystyczny przy Zarządzie Głównym, 1949–1953 w Ministerstwie Kultury i Sztuki.

Działała w Towarzystwie Uniwersytetów Ludowych. Prowadziła amatorskie teatry wiejskie i robotnicze, Zespół Pieśni i Tańca „Podhale” w Białym Dunajcu oraz Ludowy Zespół Artystyczny „PROMNI” przy Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

Autorka opowiadań, wierszy i pieśni, w tym partyzanckich (m.in. hymnu Batalionów Chłopskich).

Od 1928 członek Związku Młodzieży Wiejskiej RP, od 1931 w Stronnictwie Ludowym, od 1949 w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym.

Od 1925 była żoną Ignacego Solarza, z którym miała troje dzieci: Jadwigę (1925–1930), Andrzeja (ur. 1928) i Wojciecha (ur. 1934).

Pochowana w alei zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C31-tuje-3).

Książki

• Hej, ode wsi... (śpiewnik), Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1953
• Skalni ludzie (opowiadania), Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1955, wy. rozszerzone 1967
• Sami tworzymy teatr, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1960
• Mój pamiętnik, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1973
• Do niebieskich pował (śpiewnik), Wydawnictwa Spółdzielcze, Warszawa 1986
• Życie spełnione. Mój pamiętnik, Stowarzyszenie Promni, MHPRL, Warszawa 2013
• Życie spełnione. Pisma społeczne i literackie, Stowarzyszenie Promni, Warszawa 2015

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Upamiętnienie

• w 2008 imię Zofii Solarzowej nadano Gminnej Bibliotece Publicznej w Białym Dunajcu
• imię Zofii Solarzowej nadano Zespołowi Szkół i Szkole Podstawowej w Miąsem
• imię Zofii Solarzowej nadano jednej z ulic w Miąsem
• nazwisko Zofii Solarz umieszczono w Panteonie Chłopów Polskich w sanktuarium w Kałkowie-Godowie.

Bibliografia

• Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, JózefJ. Dancygier (oprac.), JózefJ. Abramczyk, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989, s. 367, ISBN 83-205-4045-3, OCLC 830080061 .
• Solarzowie „Chrzestni”. Dążenie do ideału, Biblioteka Ludowca, Wydział Organizacyjno-Informacyjny NKW PSL, Warszawa 1998, ISBN 83-87432-05-9
• Andrzej A. Zięba: Zofia Solarzowa 1902-02-08–1988-01-22. [w:] iPSB (biogram został opublikowany w latach 2000–2001 w XL tomie PSB) [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny.
• Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.

Linki zewnętrzne

• Agnieszka Majewska-Kafarowska. Zofia Solarzowa, ta, która czuła niezawodne siły do twórczego przekazywania…. „Edukacja Dorosłych”, s. 148–160, 2010. Akademickie Towarzystwo Andragogiczne. ISSN 1230-929X. 
• Wioletta Kisała: Ocalić świetlaną przeszłość Uniwersytetu. [w:] Gazeta Jarosławska 18/2011 [on-line]. [dostęp 2017-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-08)].